|
| Türkçe adi |
ISPANAK |
| Türkçe Diger Adlari |
|
| Latince Adi |
Spinacia oleracea |
| Ingilizce adi |
Spinach |
| Diger Adlari |
|
| Familyasi |
Chenopodiaceae (Goosefoot) |
|
| Botanik Bilgisi |
Bir yillik otsu bir bitkidir. Kazik köklü olup buna bagli ince saçak kökleri vardir. Çiçekleri 6 - 12 li salkimlar halindedir. Tohumlari dikenli ya da pürüzsüz olmak üzere iki tiptir. Yapraklarinin biçim, renkve etliligi ile yaprak ayasinin düz ve kivircik olmasina göre çesitli tipleri vardir. Tohumlari ile çogaltilir. Sonbahar ve ilk baharda ekilir. 10 - 12 cm araliklarla topragin 2 - 3 cm altina dikilir. Iliman ve serin iklimleri sever. Fazla sicakolursa hemen tohuma kaçar. |
| |
| Kokusu - Tadi |
|
|
|
| |
Ispanak demirce en zengin gida diye bilinirse de bu pek dogru olmayip daha ziyade proteince zenginbir besindir. Ayrica içerdigi demir bagirsaklarda kolay olarak emilemiyen türdenoldugundan tek basina kullanilarak içerdigi demirden faydalanmak pek mümkün degildir. Ispanagin bilesimindeki okzalatve fosfatlar onun emilmesini engellerler. Bu yüzden beslenirken ispanak demirinin çözünebilmesini saglayan kereviz ile beraber kullanilmalidir. Yine C Vitamini takviyesi de demirin emilimine yardim eder. Ispanak da anti - depresanözellik tasiyan bir çok madde olmasina ragmen tek basina alindiginda tametkilerini gösteremezler. Vücudun kolayca emilim saglayabilmesi için ispanagin maydanoz ve tere otu ile birlikte kullanilmasi faydali olur. |
| Kabizliga karsietkindir. Taze öz suyu iyi bir müshil etkisi gösterir. |
| Deri, prostat, akciger ve idrar torbasi kanserlerine karsi koruyucu etkileri vardir. |
| Yüksek oranda A, C, E Vitamini gibi antioksidan maddeler içerdiginden kalp krizi geçirme, felç olma |
| ve kataraktrahatsizligina yakalanma tehlikelerini azaltir. |
| Yaslilik körlügü denen makula dejenerasyonunu iyi gelir. |
| Potasyum yönünden zengin oldugundan tansiyonu düsürmeye yaralidir. |
| Demir ce zenginolup tamamen emilemez ise de gün asiri devamli yendiginde 6 hafta sonra demir |
| oraninin yükseldigi tesbit edilmistir. |
| Yüksek oranda folik asit içermesi sebebiyle gebe kadinlarin omurganin bir yaninin açik olmasi (spina |
| bifida) hastaligi yüzünden sakat çocuk dogurma riskinien aza indirir. |
| Yüksek oranda lif içerdiginden kabizliga iyi gelir. |
| Diüretik, yatistirici ve tonik etkileri de vardir. |
|
| |
Gut, safra ve böbrek tasi rahatsizliklari çekenler yüksek oranda okzalat ihtiva eden ispanagiyememelidirler. Normal insanlarda haftada iki kereden fazla yememelidirler. |
|
| Gözler - Görüs |
Lutein ve zeaxanthin içerigi dolayisi ile yaslanma ile olusan maküler dejenerasyonu önlemedefaydali olurlar. |
| |
| Yine yüksek oranda lutein ve zeaxanthin içerigi dolayisi ile katarakt'i önlemede ve ilerlemesini önlemede çok basarilidir. |
| Immün sistem |
Beta karoten, lutein, klorofil ve histidine içerigidolayisi ile bir çok kanserformunun olusumunu bloke eder. Düzenli olarak kullanildiginda rahim kanserini önlemeye yardimci olur.. |
| |
| Lutein ihtivasi dolayisi ile barsak kanseri riskini azaltir. |
| Neoxanthin içerigi sebebiyle prostat kanserini önlemeye yardimcidir. |
| Kanserojenik nitrosaminlerin formasyonunu engeller. |
| Kalp - damar sistemi |
Yüksek tansiyonu önlemeye yardimci olur. |
| |
Felci(stroke) önlemeye yardimci olur. |
| Metabolizma |
Kolestrolü, yikama yolu ile uzaklastirilabilen coprostanol'a dönüstürerek serum kolestrol seviyesiniazaltmaya yardim eder. |
| |
Mangan içerigi dolayisi ile seker hastaligini iyilestirmede faydali olur. |
| Sindirim sistemi |
Kabizligi önlemede yardimci olur. |
|
| Vitaminler |
A - B2 - C - E - K - Folik asit - Gama Tokoferol(0,1) - Alfa Tokoferol(1,8) |
| Mineraller |
Potasyum - Demir - Mangan(59) - Magnezyum - Kalsiyum - Iyot |
| Kimyasallar |
Karbonhidratlar:Xylose |
| |
Amino asitler( 2300 ):Histidin(46) - Glutasyon(166) - Arginin(116) - Izolekin(107) - Sistin(46) |
| |
Leukin(176) - Lysin(142) - Methionine(39) - Phenylalanine(99) - Threonine(102) |
| |
Tryptophan(37) - Tyrosine(73) - Valine(126) |
| |
Karotenoidler: (Karotenler % 10 - 20): Alfa karoten - Beta karoten (Ksantofiller %80 - 90): Lutein(18) |
| |
Neoksantin - Zeaksantin(0,5) |
| |
Organik asitler:Okzalik asit |
| |
Fenolik asitler:Kafeik asit - Ferulik asit |
| |
Fitosteroller:Coumestrol(10 mcg.) |
| |
Pigmentler:Klorofil |
| |
Kinonlar:Koenzim Q10 (1) |
|
| Toplanmasi |
Kökü ile beraber sökülerek |
|
| Ana Vatani |
Türkmenistan - Kafkasya - Iran - Afganistan |
