Bitkiler
anason
|
|||||||||||||
Türkçe adi | ANASON |
||||||||||||
Türkçe Diger Adlari | Enison - Ezeltere - Mesirotu |
||||||||||||
Latince Adi | Pimpinella anisum |
||||||||||||
Ingilizce adi | Aniseed |
||||||||||||
Diger Adlari | Anise - Wild anise - Sweet cumin - Chinese anise |
||||||||||||
Dikkat: Star anise( Illicum )(Yildiz anasonu) ile karistirilmamalidir. |
|||||||||||||
Familyasi | Apiaceae |
||||||||||||
|
|||||||||||||
Botanik Bilgisi | Haziran - agustos aylarinda küçük beyaz çiçekler açan 30 - 70 cm arasi boyunda 1 yillik bir bitkidir. Gövdesiyuvarlak olup dikine çikar ve uca dogru çok dallanir. Bitki tümüyle ince tüylerle kaplidir. Uzun saplari olan yapraklari, böbrek biçiminde olup kenarlari dislidir. Orta ve üst yapraklari parçalidir. Çiçekleri toplu olarak semsiye biçiminde gözükürler. Tohumlar 3 - 6 mm boyunda, 1 - 3 mm genisliginde, yumurta biçiminde, açik gri yesil renkli, üstleri ince beyaz damarli kisa ve yumusak tüylerle kaplidir. Sonbaharda olgunlasirlar. |
||||||||||||
Kokusu - Tadi | Içerigindeki uçucu yagdan ötürü kendine has, çok keskin, hos bir kokusu vardir. Tadi ise tatlimsidir. |
||||||||||||
|
|||||||||||||
Kurutulmus anason meyvasi günde 1,5 - 3 gr. kadar alinabilir. Mide ve bagirsak gazlarinin tesekkülünü önleyici ve giderici, hazmi kolaylastirici, istah açici ve gögsü yumusatici olarak kullanilir. Süt arttirici ve uyku vericidir. Bagirsak spazmlarini çözer. Hafif idrar söktürücüdür. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Önerilen ölçülerde belirgin bir yan etkisi yoktur. Anason yagi yogun olarak yüksek ölçüde alinirsa sinirlerüzerinde uyusturucu etki yapar. Genel olmamakla birlikte bazen gece idrar yapmaya kaldirabilir. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Deri: | Folklorik bilgiler oral olarak alinan anason çayinin yagli derinin yagini azalttigi yönündedir. |
||||||||||||
Seksüel sistem: | Çin herbalistlerine göre anason süt annelerindelaktasyonu arttirir. Östrojeni taklit edebilen photoanethole muhtevasindan dolayi menapozda birtakim hos olmayan yan etkileri azalttigi söylenmektedir. Istahi açar. Çayi kolik'i hafifletir. Kaslari gevseterek rahatlatir ve mide gazlarinin çikisini kolaylastirir. |
||||||||||||
Sindirim sistemi: | |||||||||||||
Solunum sistemi: | Halk arasinda bronsiti hafiflettigi söylenir. Inatci öksürügü yatistirir. Anason çayimucous sivisini gevseterek rahatlik saglar. |
||||||||||||
|
|||||||||||||
Vitaminler | Choline |
||||||||||||
Mineraller | |||||||||||||
Kimyasallar | Diterpenler: neophytadiene |
||||||||||||
Sesquiterpenler: gamma - Himachalene |
|||||||||||||
Organik asitler:Benzoik asit |
|||||||||||||
Uçucu yaglar: Anethole |
|||||||||||||
Diger: Photoanethole |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Toplanmasi | Tohumlari tarimi yapilarak elde edilir. Olgun tohumlar serinlikte toplanarak havadar bir yerde kurutulur. |
||||||||||||
Saklanmasi | Tohumlar dövülerek ayrilir ve kapali kaplarda isiktan koruyarak serin ve kuru yerlerde saklanir. Ögütülerek saklanirsa kokusunu hizla kaybeder. Her yil tazelenmelidir. |
||||||||||||
Yararlanilan Kisimlari | Tohumundan, yagindan ve nadiren de kökünden yaralanilir. |
||||||||||||
Kullanma Sekli | Yalnizca dahili olarak kullanilir. |
||||||||||||
Hazirlanma Biçimi | Çayi:1 dolu çay kasigi ögütülmüs tohum 150 ml kaynar su ile haslanir, agzi kapali 10 dak.demlenir, |
||||||||||||
süzülür. Sicak olarak günde 2 - 5 fincan içilebilir. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Ana Vatani | Akdeniz ülkeleri ve Ön Asya |
||||||||||||
Yetistigi bölgeler | Raki üretiminde kullanilmak üzere Izmir, Balikesir ve Burdurda yetistirilir. |
||||||||||||
Tarihçe | Tarihçesi çok eski bir bitkidir. Bitkiye Papirus Ebers de yer vermektedir. Hindistanda M.Ö 5.YY da yazilmis olan Sustra'dasüt arttirici oldugu yazilmistir. M.Ö 248 - 187 yillarinda yasamis Suriye krali Antiochus'un da kullandigi sanilan ünlü panzehir içinde anason da vardir. Pythagoras ve Theophrast'inbitkiyi kullandiklari bilinmektedir. Dioskurideskitabinda anasonun güçlendirici, kurutucu, astimi hafifletici, sanci kesici ve gaz siskinliklerini giderme özelliklerinden bahsetmektedir. Plinus doga tarihli eserinde nefesin kötü kokmasini önledigini, hiçkirigi kestigini, istah açtigini, yüze gerginlik, gençlik verdigini yazmaktadir. Salerno okulubitkiyi sindirim kolaylastirici olarak kullanmakta ve ne kadar tatli olursa etkinliginin o kadar fazla olacagindan bahsetmektedir. Matthiolusishal kesmede, akciger balgamlarinda ve nefes darliginda önermektedir. Kneipp bagirsaklarda gaz olusumunu önlemede rezeneden daha güçlü oldugunu iddia etmektedir. Leclerckaynatilarak elde edilen özünün angina pektoris'e ve kalp çarpintilarina iyi geldiginden bahsetmektedir. Tarihten beri hangi amaçlarla kullanildi ise bugün de hala ayni amaçlarda kullanilmaya devam edilmektedir. Bu da bitkinin asirlardir kullanim amaçlarinin dogrulandigini göstermektedir. |
||||||||||||
Inançtaki yeri | Dogrulugu yoksa da halk arasinda seksüel gücü arttirdigina dair yanlis bir inanis vardir. Tabi, bu inanistarihten gelmektedir. Plinius sarapla birlikte alindiginda erkeklik gücünü arttirdigini yazmaktadir. |