Bitkiler
böğürtlen
|
|||||||||||||
Türkçe adi | BÖGÜRTLEN |
||||||||||||
Türkçe Diger Adlari | Agaç çilegi - Alik - Bögürtlen çalisi - Diken çilegi - Diken otu - Fuska - Gürüzüm - Karamanca - Kardiken - Kapina - Kürmez - Mihra - Tilki üzümü |
||||||||||||
Latince Adi | Rubus fructicosus |
||||||||||||
Ingilizce adi | Blackberry |
||||||||||||
Diger Adlari | Brambleberry - Bushy bramble - Rubus caesisus - Rubus fructicosus((European Blackberry)) - Rubus canadensis - ((North American Blackberry (Dewberry)) - Rubus villousu |
||||||||||||
Familyasi | Rosaceae |
||||||||||||
| |||||||||||||
Botanik Bilgisi | 100 e yakin türü olup en bilinenleri Rubus caesisus, Rubus fructicosus dir. 2300 m rakimlara kadar yetisebilen, 2 m ye kadar boylanan dikenli çalilardir. Türleri birbirinden ayirt etmek oldukca zor olup botanikciler ancak belirli yöntemlerle ayirabilirler. Gövde ve dallari dört kösedir, üstleri kivrik dikenlerle kaplidir. Yapraklar elips biçimli, alttakiler genellik 5 li, üsttekiler ise 3 lü gruplar olustururlar. Kenarlari ince disli, üstleri koyu yesil, altlari açik yesil ve tüylüdür. Çiçekleri beyaz, pembe veya kirmizi olup semsiyemsi salkimlar seklindedirler.Genellikle haziran ve temmuz arasinda açarlarsa da çogu zaman çiçekler ve meyvalarini bir arada görmek mümkündür. Meyvalari 10 - 15 tanesi bir araya gelmis küçük topçuklar halindeilk baslarda yesil, daha sonra kirmizi ve olgunlasmis durumda ise siyah renkte olurlar. |
||||||||||||
Kokusu - Tadi | Yapraklarinin ve sürgün uçlarinin tadi buruktur. Tam olgun meyvalar tatli ve hos kokuludur. |
||||||||||||
|
|||||||||||||
Kabizlik yapabilir. |
|||||||||||||
Dis etleri,bademcik ve bogaz iltihaplarinda gargara olarak kullanilir. |
|||||||||||||
Ishal ve hemoroidte kullanilir. |
|||||||||||||
Seker hastaliginda yararlidir. |
|||||||||||||
Idrar söktürücüdür. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Bilinen bir yan etkisi yoktur. Ancak sürekli kabizlik çekenler, peklige egilimli olanlar dikkat etmelidirler. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Immün sistem | Ateslenmeye iyi gelir. |
||||||||||||
Kalp - damar sistemi | Kanitemizler. |
||||||||||||
Metabolik sistem | LDL Kolestrolü düsürür. |
||||||||||||
Seksüel sistem | Adet dönemlerinde aybasi kramplarini gidermede yararlidir. |
||||||||||||
Sindirim sistemi | Polifenoller içermesinden dolayi ishal kesicidir. |
||||||||||||
Solunum sistemi | Öksürük vefarenjite iyi gelir |
||||||||||||
Diger faydalari | Kökleri ise ishal, dizanteri vefarenjite iyi gelir. |
||||||||||||
|
|||||||||||||
Vitaminler | Folik asit - Vit C - Vit E(3,5) |
||||||||||||
Mineraller | Demir - Bakir - Kükürt |
||||||||||||
Kimyasallar | Karbonhidratlar:Galaktoz(1000) - - Fruktoz(2500) |
||||||||||||
Polifenoller: | Antosiyadinler: Cyanidin |
||||||||||||
Diger:Kök ve yapraklarinda tanenlermevcuttur. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Toplanmasi | Mayistan hazirana kadar gelisimini tamamlamis ama taze olan yapraklar toplanir. Genellik çiçek açma döneminden evvel toplanirlar. Gölge ve havadar yerlerde ince bir sekilde serilerek kurutulur. Kökleri ilkbahar basinda veya sonbahar sonunuda topraktan çikarilir, bölünerek küçük parçalar halinde kurutulur. Iyice kuruyunca daha küçük parçalara ayrilir veya ögütülüp saklanir. Meyvalar tamamen olgunlasmadan toplanarak küçük demetler halinde karanlikta asilarak kurutulur. |
||||||||||||
Saklanmasi | Iyice kuruyan yapraklar ve kökler ince bir sekilde kiyilarak hava almayan kaplarda saklanir. |
||||||||||||
Yararlanilan Kisimlari | Yapraklari, taze sürgünleri, meyvasi ve ender olarak kökleri |
||||||||||||
Kullanma Sekli | Içten ve distan |
||||||||||||
Hazirlanma Biçimi | Çay: 1 tatli kasigi bitki 200 ml. kaynar suda haslanir. Sonra 10 - 15 dakika demlenir, iyice süzülür. |
||||||||||||
Tentür: 150 gr.meyva 1 litre %45 lik alkol içinde orta isili bir yerde her gün arasira çalkalanarak 30 gün civarinda bekletilir, süzülür. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Ana Vatani | Güney ve Orta Avrupa, Asya |
||||||||||||
Yetistigi bölgeler | Güneybati bölgeleri hariç tüm Türkiye |
||||||||||||
Tarihçe | Hipokrates bitki ve meyvasini kullanmis, Dioskurides birçok hastalik yaninda dis etlerini güçlendirmek amaci ile yapraklarinin çignenmesini önermis, Plinussürgünlerini ishale karsi kullanmistir. Galenus kökünden tas eritici olarak yararlanmistir. Lonicerus yapragini çok gelen menstrüasyonda , agiz içi yaralarda, dis etleri çekilmesinde v.s hastaliklarda kullanmistir. Leclerec yapraklarindan yapilan gargarayibogaz iltihaplanmalarinin tedavisinde kullanmistir. |
||||||||||||