HATMI

Deve gülü - Gül hatmi - Hira - Hitmiye - Kangrenkökü

Althaea officinalis - Althaea rosa - Alcea pallida

Marshmallow

Eastern hollyhock

Malvaceae

Ülkemizde yaygin bir bitkidir. Orta nemli, humuslu, kumlu ve tuzlu topraklari sever. Hava degisikliklerine çok dayanikli çok yillik bir bitkidir. Kökü 50 cm yi bulup killarla kaplidir. Boyu 60 - 150 cm arasi olup bazen 200 cm ye de ulasabilmektedir. Alt kismi kaba killi, üst bölüm ise keçemsi beyaz tüylüdür.Yapraklari tüylü olup grimsi - yesil renktedir. Alt yapraklar kalp biçiminde 5 parçali, üsttekiler ise 3 parçali ve uca dogru sivridirler. Çiçekler 5 parçali, 4 - 5 cm çapinda beyaz, pembe, mor ve sari renklidir. Tohumlar böbrek biçimli, 2 mm genisliginde renkleri ise grimsi - maviden kahve rengine kadar degisir.

Zayif kokusu, tatlimsi yavan, müsilajimsi bir tadi vardir.

	Faydalari :

Hatmi çiçegi gögüs yumusatici ve tahrisleri giderici etkiye sahiptir. Kökler idrar söktürücü, yumusatici ve koruyucudur.Mide, barsak, agiz ve bogaz ülserlerinde, öksürükten ileri gelen solunum yolu tahrislerinde, cilt yaralarinda yumusatici, yara iyilestirici ve koruyucu olarak kullanilir. Müshil özellikleri vardir.

Bilinen her hangi bir yan etkisi yoktur. Ancak toplanan kök, yaprak ve çiçegin saglikli olmasina dikkat edilmelidir.

Anektodal raporlara göre hatmi kökü çayi göz kanlanmasina iyi gelir.

Hatmi kökü tahris olmus dokulari özellikle deri ve mukoz membranlarin iyilesmesinde yardimci olur.

Içerigindeki musilaj maddeler dolayisiyla ishal esnasinda barsak cidarlarinda olan iltihaplanmalaryüzünden olabilen rahatsizliklarin iyilestirilmesine yardimci olur.

Bronsit ve öksürüge iyi gelir.

Çayilarenjite, gargarasi ise farenjite iyi gelir.

Aminoasitler:Asparagine

Karbonhidratar:Gum'lar - Pektin - Musilaj'lar(35.000)

Kisa dogru içindeki müsilaj denen sümüksü madde orani arttigindan köklerson baharin sonunda kuru bir havada topraktan çikarilmalidir. Genellik 2 yillik kökler toplanir. Toprak, yan kökler ve odunumsu bölgeler temizlenip, soyulur. 15 - 20 cm uzunlukta kesilir, çok kalinsa boylamasina kesilir.Havadar bir yerde ve gölgede çabuk bir sekilde kurutulmalidir. Aksi takdirde saprophytendenenbir mantar türeyerek lekelenir ve küf kokar. Bu yüzden 35 - 60'c de havali firinlarda kurutmak dahauygun olabilir.

Yapraklar çiçek açma süresi bitiminde toplanir. Yapraklar kesinlikle sararmamis, yani pucciniamalvacearum denen hatmi pasi hastaligina yakalanmamis olmalidir. Havadar ve gölge yerlere sererekkurutulmalidir.

Çiçekler ise temmuz ve agustos aylarinda havadar bir yerde gölgeye sererek kurutulur.

Iyice kurumus kök, yapraklar ve çiçekler nemden korunacak sekilde saklanir.

Kök, yapraklar ve çiçekler

Içten ve distan kullanilir.

Genellik çayindan ve surubundan yararlanilir. Nadirende dövülerek elde edilmis kök tozu kullanilir.

Çay: 2 çay kasigi(8,5 gr.) kiyilmis kök, yaprak veya çiçek ya da karisim, 30 dakika ila 8 saat arasi250 ml soguk suda demlenir. Içilecegi zaman isitilir. Gargara, çiban yumusatici veya iltihap giderme gibi maksatlarla distan kullanilacagi zamanisitilarak haslama veya kaynatma usulü ile demleme yapilir.

Gargara: 2 çay kasigi kiyilmis kök 250 ml soguk suda 2 - 3 saat demlenir, yavas yavas isitilarak çokkisa kaynatilip, süzülür.

Surup: 40 gr. Kiyilmis kök 1 litre soguk suda 8 - 12 saat demlenir, süzülür. Içinde 1,5 kg seker eritilir,kaynatilir.

Iyilestirme amaçli olarak 6 - 24 gr/gün kurutulmus kök, kapsül veya tablet olarak ise 3000 mg/gün kullanilir. Tentür olarak ise günde 15 - 45 ml dir.

Kurutulmus kök halinde

1:1 1:2,5 1:5 kök tentürleri

1:2 yaprak tentürü

445 mg ve 455 mg kapsüller halinde

	Geçmisi :

Karadeniz,Hazar denizi ve Akdeniz kiyilari

Yaygin olarak pek çok bölgede

Hippokrates kökünü kaynatarak yara tedavisinde kullanmistir. Dioskurudes pembe çiçeklisini sürgün,böbrek taslari, iç yaralanmalar, solunum organlari ve bagirsak enfeksiyonlarinda kullanmistir. Avrupada 8.yüzyilda imparator büyük Karl sifali bitki olarak yetistirtmistir. Lonicerus, Matthiolus vebirçoklari özdes hastaliklarda kullanmislardir. Leclerc bogaz iltihaplarinda, gargara, çibanlari yumusatici olarak kullanmistir.