Bitkiler
ebegümeci
|
|||||||||||||
Türkçe adi | EBEGÜMECI |
||||||||||||
Türkçe Diger Adlari | Cilatka - Çolaka - Develangir - Develik - Ebemgömeci - Ebegümeci - Elegömeci - EvemkömeciGaba - Gömeç - Hamaylik - Hubbaz - Ilmik - Kabalik - Kabarlik - Karagöz - Kazankarasi - KobaLangir - Malasa - Molasa - Paçik - Pencer - Saracak - Tebük - Tolik |
||||||||||||
Latince Adi | Malva sylvestris(Büyük ebegümeci) |
||||||||||||
Ingilizce adi | Common mallow |
||||||||||||
Diger Adlari | Hibiscus - Malva neglecta(Küçük ebegümeci)(Karagöz ebegümeci) - Mava rotundifolia - Hibiscus syriacus (Rose of Sharon) - Hibiscus rosa sinensis(Chinese Hibiscus)Hibiscus moscheutos (Swamp Rose) - Hibiscus sabdariffa (main therapeutic species) |
||||||||||||
Familyasi | Malvaceae(mallow) |
||||||||||||
| |||||||||||||
Botanik Bilgisi | Ülkemizde 8 türü yetisir. Çok yillik otsu bir bitkidir. Her türlü toprakta yol, tarla, orman, su kenarlari vegünesli yamaçlarda yetisir. 1200 m yükseklige kadar görülür. Uzun ig biçimli kökü topragin derinliklerine simsiki yapismistir. Boyu 30 - 100 cm arasinda degisen bitkinin gövdesi çok dalli ve üstü tüylüdür. Ayni sekilde yesil renkli yapraklari ve yaprak saplarinin her tarafi tüylerle kaplidir. Çiçekler mor renkli olup büyük ebegümecide çiçeklerin korolla uzunlugu 14 - 25 mm, küçük ebegümecide ise en fazla 18 mm kadardir. Her iki tür de Anadoluda yaygin olarak yetisir. Yapraklar 3 - 7 lobludur. Büyük ebegümecinin loblari sivri, küçük ebegümecininki ise küttür. Yaprak koltuklarindan 3 - 6 adet çiçek çikar. Mayis - eylül arasi açan çiçekler 5 çanak ve taç yapraklidir.Taç yapraklar pembemsi - mor renkli ve koyu menekse renkli çizgilidir. Tohum, agzi kapakli basik bir sahani andiran bir meyvanin içindedir. |
||||||||||||
Kokusu - Tadi | Bitki kokusuz, tatsiz ve yavan lezzettedir. Iyi kurumus yapraklari keskin fare sidigi gibi kokar. |
||||||||||||
|
|||||||||||||
Protein ve C vitaminince zengindir. Genç bitkiler sebze olarak kullanilir. Içerigindeki malvin ve malvidin dolayisi ile dis etleri için plak önleyici ve agizdaki bakterilere karsi mükemmel bir pro - oksidan özellige sahiptir. Agiz gargaralari, faranjit ve kroniklesmis bademcik iltihaplanmasina iyi gelir. Özellikle adaçayi ilebirlikte kullanildiginda mükemmel neticeler verir. Bilesiminde % 10 - 15 müshil yapici maddeler oldugundan yumusaklik verir. Taze yapraklarindan hazirlanan lapasi çiban ve yaralarin agrisini dindirmede kullanilir. Anadolunun kirsal bölgelerinde hala rahim içine yapraklari alinmis dallari koyma yolu ile çocuk düsürme islemi yapilmaktadir. Bunun hiç bir ilmi degeri ve dogrulugu olmayip kesinlikle yanlis ve son derece de tehlikeli bir uygulamadir. Akcigerlerde balgam toplanmasinda, öksürük ve bronsitte, ses kikliklarinda, anfizemde faydalidir. Ayak siskinlerinde, kirik ve çikilardan ileri gelen siskinliklerde banyolari çok yararlidir. Göz kurulugu çekenlerde çayi ile pansuman iyi gelir. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Bilinen her hangi bir yan etkisi yoktur. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Iskelet kaslari | Kas kramplarinin azaltilmasinda faydalidir. |
||||||||||||
Folklorik bilgiye göre merkezi sinir sistemi tonigidir. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Vitaminler | Vit - B3 - - - Vit - C |
||||||||||||
Mineraller | Bakir - Demir - Kalsiyum - Fosfor |
||||||||||||
Kimyasallar | Carbohydrates: glycosaminoglycans - sucrose |
||||||||||||
Organik asitler:Malik asit - Tartarik asit - Sitrik asit - Okzalik asit - Hibiskik asit(28.000) |
|||||||||||||
Polifenoller: Antosiyaninler |
|||||||||||||
Diger:Malvin - Malvidin - Gossypin - 3 - sulfate |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Toplanmasi | Kökleri mart ayinda çikarilir. Bitki ve yapraklar temmuz basindan eylüle kadar, çiçekler ise, haziran eylül arasi toplanir. Tam açmis çiçekler çanak yapraksiz toplanir. Çiçekler ögleden sonra ve tam kuru bir haldeyken toplanmalidirlar. Kurutma islemi havadar ve gölge bir yere ince sekilde sererek yapilmalidir. Sik sik çevrilerek kurutma islemi çabukca yapilmalidir. Çiçekler kururken mavilesirler, çok uzun süre açikta kalirlarsa beyazlasirlar. |
||||||||||||
Saklanmasi | Nemsiz, kuru yerlerde saklanmalidir. |
||||||||||||
Yararlanilan Kisimlari | Kökü, yapragi, tohumu, çiçekleri ve tüm bitki |
||||||||||||
Kullanma Sekli | Içten ve distan kullanilir. |
||||||||||||
Hazirlanma Biçimi | Çay, lapa ve banyo olarak kullanilir. |
||||||||||||
Çay: 2 çay kasigi kiyilmis çiçek, yaprak ve tüm bitki 250 ml soguk suda ara sira karistirilarak 8 - 10 saat bekletilerek demlenir, süzülür. Içmeden önce isitilarak sicak içilir. |
|||||||||||||
Lapa: Bir kapta taze yapraklar veya tüm bitki ezilir, çok az su ile çabucak isitilip vücudu yakmayacak bir sicaklikta hasta bölgeye sarilir. |
|||||||||||||
Banyo: 10 gr çiçek veya tüm bitki 1 litre suda 8 saat bekletilir, süzülür. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Ana Vatani | Avrupa - Asya - Kuzey Afrika - Amerika - Avustralya |
||||||||||||
Yetistigi bölgeler | Yurdumuzda yaygin olarak yetisir. |
||||||||||||
Tarihçe | Arap, Romali ve Yunan hekimlerince kullanilmistir. 5OOO yil önce Çin'de sindirim rahatsizliklarindave balgam söktürücü olarak kullanilmistir. Hesiod M.Ö 9. yüz yil da sebze ve faydali bitki olarak kullanildigindan bahsetmektedir. Incil'de Musa peygamberin atesli hastaliklarda kullandigi yazilidir. Dioskurides ve Plinus M.Ö 1. yüz yildazehirlenmelere karsi ve balgam söktürmek için kullanildigini yazmislardir. Tohumlarini da kadinlarin seksüel gücünü arttirmak için kullanmaktaydilar. M.S II. Ve III. Yüzyilda Roma'da Aretaeus lapa seklinde ve Ibni Sina da(980 - 1037) merhem olarak yaralarda kullanildigindan bahsetmektedir.
Bockepilepsi, göz iltihaplanmalari, verem, peklik, ates düsürme, böcek isirmalarinda kullanmistir. Çagimiz hekimlerinden Leclerc ve Pron kaslarin sertlesmesiyle ortaya çikan çocuk ve yaslilarda görülen spastik felç rahatsizliginda bitkiyi basari ile kullanmislardir. |
||||||||||||