BIBERIYE

Hasalban - Kusdili

Rosmarinus officinalis

Rosemary

Lamiaceae

Nane familyasindandir. Bütün ilkbahar ve yaz boyunca soluk - mavi renkli çiçekler açan, 1 - 2 m yüksekliginde, kisin yapraklarini dökmeyen bir bitkidir. Gövdeleri dik ve çok dallidir. Dallari kül renginde ve pullu bir kabuga sahiptir. Yapraklari mizrak gibi, etli ve yesil renkli, dil biçiminde, altlari havli ve beyazdir. Çiçekleri dallarin uçlarinda, yapraklarin tabanlarinda bulunur. Soluk mavi, bazan beyaz olan çiçekler nisan - mayis aylarinda açarlar. Meyveleri esmer renkli ve findiksidir. Kusdili olarak da bilinir.

Kafuru'yu andiran çam benzeri, hos kokulu; aci - tatli, baharatimsi bir tada sahiptir.

	Faydalari :

Kabizlik yapabilir.

Mide, bagirsak ve hazimsistemi uyaricisidir. Mide ve bagirsak gazlarinisöktürür.

Safraarttirici ve idrar söktürücüdür. Uyarici olup karacigerin islevlerini görmesi, safra üretimi ve hazmin baslatilmasinda yardimci olur.

Biberiye yagi ovarak romatizma agrilarina karsi kullanilir.

Harici olarak yaralarintedavisinde kullanilir, antiseptiktir.

Kan dolasimini arttirir ve sinir sistemini uyarir, antidepresiftir. Spazm çözücüdür.

Kan basincini arttirir, vücut yorgunlugunu gidermede faydalidir, direnci arttirir.

Adet söktürücüdür.

Egzema ve eziklere iyi gelir.

Migren tipi bas agrilarina iyi gelir.

	Yan Etkileri:

Günlük kullanim 900 mgr. i geçmemelidir, fazlasi zararli olabilir. Uçucu yagi içilmez, mide, bagirsak veböbrekleri tahris eder, fazlasi ise epilepsiye sebep olur.

	Tibbi Bakis Tarzi :

Diüretik olarak çalisir, idrar üretim ve akisini arttirir.

Alerjileri iyilestirir. Yapisindaki ursolik asit sayesinde mast hücrelerinin histamin salgilamasini ve

degranülasyonunu engelleyerek yardimci olur.

Içindeki carnasol ve ursolik asit dolayisi ile gögüs kanseri tümörlerine karsi etkindir.

Içerdigi bazi uçucu yaglar bir kisim zararli bakterilere karsi öldürücü etkiler yapmaktadir.

Yine bir kisim zararli mantarlara karsi da etkin oldugu görülmüstür.

Diüretik özellikleri sayesinde guthastaligina iyi gelir. Yagi agrili bölgeye sürüldügünde kas agrilarinihafifletir. Ayrica romatizmaya da iyi gelmektedir.

Kan dolasimini gelistirir. Bir polifenol olan diosmin içerigi yüzünden kilcal damarlarin geçirgenligini ve kirilganligini azaltir. Yapraklarinin ekstresi yüksek tansiyonlu kisilerde kan basincinidüsürür.

Içerigindeki carnosol, carnosic asit ve rosmanol kimyasallari yüzünden etkin bir antioksidan kapasiteyesahip bir bitkidir. Kuvvetli bir antioksidandir.

Saçlar çayi ile yikandiginda esmer ve kizil saçlilarin saç renkleri canlilasir. Biberiye yagi ile masaj yapildiginda saç folikülleri canlandirildigindan saç dökülmelerini engeller.

Adet dönemlerini düzenlemede ve kolaylastirmada faydalidir.

Safra akisini canlandirir. Çayi ile yapilan gargara agiz, nefes kokularinigidermeye yardimci olur. Merkezi sinir sistemini uyarici olup dikkatlilikile ilgili beyindeki beta dalgalarini canlandirir.

Folklorik bilgilere göre bas agrilarinaiyi geldigi söylenmektedir.

Sakaklara yagi ile mesaj yapmak veya bitki çayini içmek hafizayi gelistirir.

Dis eti veya dislere sürüldügünde geçici olarak dis agrilarini dindirir.

Anfizem semptomlarini iyilestirir.

Karacigerdeki quinone reductase enziminin aktivasyonunu arttirir. Antikanser aktiviteye sahiptir.

Toksik etki yapan elastase enziminizayif da olsa engeller.

Bazi tür kanserleri baslatmaözelligine sahip östrojen hormonlari ( estradiol and estrone ) nin bu etkisinine karsi ters etki yapar.

*****

Kalsiyum - Magnezyum - Sodyum - Potasyum - Fosfor

Alfa - hidroksi asitler:Glikonik asit

Organik asitler:Rosmarik asit - - Rosmarinik asit - - Ursolik asit - - Karnosik asit

Polifenoller:Diosmin - - Luteolin

Uçucu yaglar:Borneol(1500) - - Camphor - - Cineol - - Carnosol - - Carvacrol

Linalool - - Epirosmanol - - Rosmanol - - Isorosmanol - - Thymol - - Pinene - - Camphene

Diger:Rosmaricine - - Carvone - - Safrole - - Terpinen

Yapraklari çiçeklenmeden evvel, subat ve mart aylarinda ve çiçekli dallar ise yaz mevsiminde toplanir, açik havada, gölgede kurutulur. Sicaklik 35 dereceyi geçerse uçucu yaglari kaybolur.

Iyice kuruyan yapraklar, ince bir sekilde kiyilarak hava almayan kaplarda saklanir.

Yapraklari ile bundan elde edilen yagi kullanilir.

Içten ve distan

Çay: 1 tatli kasigi bitki 200 ml. kaynar suda haslanir. Sonra 10 - 15 dakika demlenir, süzülür.

Tentür: 1 avuç dolusu kuru yaprak(50 - 60 gr.) 250 ml %70 lik alkol içinde her gün arasira çalkalanarak 15 gün civarinda bekletilir, süzülür.

Sarap: 1 avuç dolusu kuru yaprak(50 - 60 gr.) 1 litre beyaz sarapta 15 gün dinlendirilip, süzülür.

Banyo: 1 avuç dolusu kuru yaprak(50 - 60 gr.) 1 litre suda kaynatilip, 30 dak. Demlenir, süzülür. Banyo

suyuna katilir. Banyodan sonra 1 saat uzanilarak dinlenilir. Yatmaya yakin yapilirsa uyku kaçirabilir.

Akdeniz kiyilari

Türkiye?de yetistigi yerler: Istanbul, Ege ve Akdeniz bölgelerinde bahçelerde süs bitkisi olarak yetistirilir.

Tarsus, Adana ve Iskenderun da yabani olarak yetisir.

Dallari eski Misir hanedanlarinin mezarlarina konurdu. Eski çaglarda daha ziyade süs bitkisi olarak kullanilmis ve ask tanriçasi Afrodit'e adanmistir. Atina ve Romalilar bitkiyi kutsal kabul etmislerdir. Dioskuridesbazi mide rahatsizliklarinda ve sariligin tedavisinde; Galen suyu ile göz tedavisinde, Archingenis IS 100 yillarinda merhem olarak felç tedavisinde ve tetanoz ilaç terkibinde kullanmistir. Eski zamanlarda lavanta, pelinotu, nane, üzerlik le beraber elde edilen suyu kursun yaralarinin tedavisinde kullanilmistir. 16.yüzyilda nane ve lavantayla birlikte alkolle damitilarak elde edilen sivi ile 72 yasindaki Macar kraliçesi Isebella'nin eklem sancilari iyilestirilmistir. Lonicerus karaciger ve kan temizlemede, idrar söktürmede, sindirim bozukluklarinda, aybasi gecikmelerinde; Mathiolus epilepsi, uyku, felç, yara temizlemede, dis ve eklemleri güçlendirmede; Leclercatesli hastalik sonrasi yorgunluklarda, mide kaslari gerilmesi sonucu ortaya çikan sindirim bozukluklarinda; Madausbirçok kadin hastaliginda kullanmaktadir.

Avrupa'da eskiden, uyurken, yastik altina biberiye koymanin seytan ve kabuslardan koruduguna inanilirdi.