|
Türkçe adi |
ALIÇ |
Türkçe Diger Adlari |
Aluç - Beyaz diken - Edran - Eksi Musmula - Eloç - Gevis - Geyik Dikeni - Kizlar Yemisi - Yemisen |
Latince Adi |
Crataegus monogya |
Ingilizce adi |
Hawthorn |
Diger Adlari |
Crataegus laevigata - Crataegus mollis - Crataegus oxyacantha - Crataegus phaenopyrum - Crataegus |
|
pinnatifida - Haw - Hawthorne - Maybush - Mayflower - Mayhaw - Whitethorn - Quickset |
Familyasi |
Rosaceae |
|
Botanik Bilgisi |
Aydinlik, çam ve yapraklarini döken agaçlarin ormanlarinda yetisir, balçikli topraklari sever. Çogunlukla çali görünümlü, dallari 1 - 1,5 cm dikenli, 2 - 5 m arasi yükseklikte, bazen 10 m ye kadar uzamis agaçlara da rastlanir. Agaci sert, kabuklari kül grisi renginde ve düzdür. Yapraklarinin alti açik mavimsi yesil ve parlaktir. Çiçekleri beyaz renkli olup salkim seklindedir. Mayis - haziran aylarinda açar. Meyvalari olgunluguna göre sari - kavun içi renginden kirmizi - erguvan arasi renklerdedir. Içleri sari renkli, yuvarlak meyvalari 6 - 12 mm arasindadir. Hafif mayhos - tatli bir lezzeti olup yenilebilir. 1500 m ye kadar yükseklerde görülebilen aliç agaci çok uzun ömürlüdür. Yaklasik 500 - 600 yil yasayabilir. 2O ye yakin türü Türkiyede bolca bulunmaktadir. |
|
Kokusu - Tadi |
Meyvalari eksimsi - tatli arasi hos bir lezzete sahip olup yenilebilir. Çiçekleri lese benzer bir koku yayarak döllenmek için sinek ve böcekleri kendine çeker. |
|
|
|
Aliç'in faydalari ancak 1 - 2 ay kullanimdan sonra ortaya çikar. Kurutulmus çiçek ve meyvalarindan günde 9 - 15 gr. arasi çay yapilarak içilmelidir. 1/1 ekstresinden(1 bitki - 1 sivi) günde 3 - 6 ml, 1/5 tentüründen (1 bitki - 5 sivi) günde 12 - 15 ml, içinde % 20 OPC ve % 1,8 vitexin olacak sekilde standart tabletlerden 2 - 3 kere de alinmak kaydiyla günde 160 - 900 mgr. alinabilir. Donarak kurutulmus meyva kapsül veya tabletlerinden ise günde 2 - 3 defaya bölünerek 4000 - 6000 mgr. alinabilir. Antioksidan özelligi dolayisi ile serbest radikal olusumlarini engelleyerek kalbin tüm fonksiyonlarini olumlu olarak etkiler. Kalp ve beyne olan kan akimini arttirir, kalp ritim bozukluklarini iyilestirir, kalp kaslarini kuvvetlendirir, kalp kaslarini oksijen yetersizliginden koruyarak angina denilen gögüs agrilarini hafifletir. Damarlari genisleterek kalbe giden kan ve oksijenin artmasini saglar, tansiyonu düsürür. Damar sertliginin giderilmesinde ve kolestrolün düsürülmesinde oldukça yararli bir bitkidir. Bunlardan baska vücutta biriken sivilarin(ödem) atilmasinda yardimci olur, sinir sisteminde yatistirici ve spazmlari gidericidir. Ishal kesici ve idrar söktürücü etkileri vardir. |
|
|
|
Bilinen her hangi bir yan etkisi olmayip devamli da kullanilabilir. |
|
Antitoksikligi |
Angiotensin Converting Enzyme (ACE) ini engeller. |
|
Aliç çiçegi Thromboxane A2 (TXA2) in biyosentezini engelleyerek yag toksiditesini durdurur.. |
|
Aliç çiçegi ve yapraklari kanser hücrelerine karsi anti - tümör aktivitesi olan doxorubicin adli ilacin tok - |
|
sik etkilerini onun antitümör etkilerini azaltmaksizin yok eder. |
Immün sistemi |
Aliçda yeni bulunan 3 çesit flavonoid AIDS e sebep olan HIV virüsüne karsi anti - viral etki gösterirler. |
Kalp - damar sistemi |
Kalp agrisi:Içindeki Oligomeric Proanthocyanidins(OPCs) miktari standartize edilmis yani %18,75 OPCs ihtiva eden aliç günde 180 mg alindiginda kalp agrilari azalir. Egzersiz yapabilme imkanlari artar ve kalbe giden kan sirkülasyonu artarak kalp krizleri azalir. Kalp damarlari ile ilgili pek çok hastaliga iyi gelir. |
|
Aritmi:Düzensiz kalp atislarini önler ve iyilestirir. |
Damarlar:OPCs içerigi dolayisiyla kan damarlarinin kolajen entegrasyonunda gelisme saglar. |
Damar sertlesmesi:OPCs içerigi dolayisiyla aliç damarlarin iç cidarlarinda plaka birikimlerini önler ve mevcutlarin da kalinliklarini azaltarak inceltir, ayrica kan damarlarinda kolajen entegrasyonunu saglanmasini tesvik eder ve kolestrolseviyesini de düsürür. |
Kan dolasimi:Içindeki flavanoidlerden ötürü kalbe kan getiren damarlari genisleterek kan |
sirkülasyonunu hizlandirir. Genislemis damarlar yüzünden kalbe oksijen dagilimi da iyilesir. Ayrica |
aliçtaki maddeler Calcium Channel Blockers olarak da hareket ederler. |
Kalp kaslari:Kalp kaslarina olan kan dolasimini arttirdigindan dolayisiyla kaslarin oksijenden faydalanabilmelerini de arttirmis olur. |
Kalpteki tikanmalar: Kalbe olan kan akisini arttirarak veperipheraldokudaki kan sirkülasyonuna |
olan direnci düsürerek kalp kaslarinin kasilma kuvvetini arttirip tikanmalari azaltir. |
Kalpteki oksijen:Aliç kalpteki enerjiyi arttirir, kalp kaslari cidarlarinin kasilmalarini iyilestirir ve |
neticede kanin vücuda daha etkin bir sekilde pompalanmasini saglayarak kalbi oksijen eksikliginden korur. |
Düsük kan basinci:Kalp fonksiyonlarini iyilestirerek, bir diüretik olarak çalisarak, AngiotensinConverting Enzyme (ACE) ini baskilayarak ve kan damarlarini genisleterek kan basincini düsürür. |
Metabolik sistem |
Aliç, içerigindeki OPCs sayesinde, vücuttakikolajenin yapisal entegrasyonunu gelistirir. |
Sindirim sistemi |
Aliç ishali azaltmada faydalidir. |
Solunum sistemi |
Bogaz agrilarini hafifletir. |
|
Vitaminler |
Choline - Vit (B1 - B2 - B3 - B5 - B6 - B12) - inotisol - PABA - |
Mineraller |
***** |
Kimyasallar |
Glycoside'ler:Cyanogenic Glycoside'ler |
|
Nucleic bilesikler: adenine - adenosine |
|
Organik asitler: sitrik asit - - tartarik asit |
|
Polifenoller: |
|
Oligomeric Proanthocyanidins (OPCs):procyanidin B2 - - kuersetin - - viteksin - - rutin - - |
|
hyperoside - - epicatechin |
|
Triterpenik asitler: crataegolic Acid |
|
Purine - - Glavone - - Trimetilamin |
|
Toplanmasi |
Çiçekleri mayis ve haziran ayinda toplanir. Meyvalari ise kizarinca toplanir. |
|
|
Saklanmasi |
Hem çiçekleri hem de meyvalari ince bir sekilde yere serilir, gölge ve havadar bir yerde çabukca |
|
kurutulur. Agzi sikica kapali kaplarda 1 yil kadar saklanabilir. |
Yararlanilan Kisimlari |
Tomurcuk durumundaki çiçeklerinden, taze ve kuru meyvalarindan, yapraklarindan, çiçek yaprak |
|
karisimindan ve genç dallarinin agaç kabugundan yararlanilir. |
Kullanma Sekli |
Içten ve distan |
Hazirlanma Biçimi |
Çayindan ve tentüründen yararlanilir. Çay: 1 tatli kasigi çiçege(veya çiçek - yaprak karisimi) 250 ml kaynar su dökülerek haslanir. 20 dakika demlenip süzülür. Günde 2 - 3 çay fincani yudum yudum içilir. |
|
Meyva çayi:1 çay kasigi ezilmis meyva 200 ml soguk suda 8 saat demlenir. Sonra kaynama noktasina kadar isitilip, sogumaya birakilir, süzülerek içilir. Günde 2 - 3 çay fincani yudum yudum içilir. |
Tentür:100 gr. Taze aliç - 50 gr. kuru çiçek - 500 ml % 70 lik alkol karisimi agzi kapali siselerde arasira çalkalanilarak 15 - 20 gün bekletilir, süzülür. Kalan posa sikilarak süzüntüye katilir. |
|
Ana Vatani |
Avrupa ve Türkiye de bolca yetismektedir. |
Yetistigi bölgeler |
Istanbul - Bursa - Tekirdag - Ankara - Amasya - Kütahya - Samsun - Erzincan - Aydin - Konya - Içel - Adana - Bitlis |
|
Adiyaman - Mardin - Siirt |
Tarihçe |
Aluç adi ilk olarak Kasgarli Mahmudun eserinde gözükmektedir. Ilaç olarak ilk defa 1305 yilinda Fransa kraliçesinin damla hastaliginin tedavisinde aliç surubunun kullanimindan bahsedilmektedir. Matthiolusböbrek taslarina, dizanteriye ve çok gelen menstrüasyona karsi önermektedir. Lonicerusmeyvasinin kolik ve ishal'e iyi geldigini, Leclerc böbrek hastalarinda, kalp dolasimini ayarlamada, kalp güçlendirmede kullandigini belirtmistir. 19. yüzyil'da kalp sikayetlerine karsi kullanilmaya baslanmistir. |
|
Inançtaki yeri |
***** |