Bitkiler
eğir
|
|||||||||||||
Türkçe adi | EGIR KÖKÜ |
||||||||||||
Türkçe Diger Adlari | Avsarotu - Azak egeri - Bataklik süseni - Egil - Hazambel - Hazanbel - Kurtluca - Meyhaneciotu - Yelotu |
||||||||||||
Latince Adi | Acorus calamus - Araceae - Asarum europerum - Rhizoma calami |
||||||||||||
Ingilizce adi | Sweet flag - Sweet sedge |
||||||||||||
Diger Adlari | Cinnamon Sedge - Gladdon - Myrtle Grass - Myrtle Sedge - Shu - Ch?Ang P?u - Sweet Cane Sweet Myrtle Sweet Rush - Vekhand |
||||||||||||
Familyasi | Araceae |
||||||||||||
| |||||||||||||
Botanik Bilgisi | Acorus sözcügü a=yok, degil corus=doyurma, tok anlaminda olup bitkinin istah açici özelligindendolayi kullanilmistir. Calamus ise kamis anlamina gelmektedir. |
||||||||||||
Göllerde, batakliklarda, su kenarlarindayetisir. Yetistigi yerin sürekli olarak islak olmasi gereklidir.Durgun akarsu ve göl kiyilarinda 1100 m yüksekliklere kadar yetistigi görülmüstür. Çok yillik otsu bir bitkidir.Kökü yere yatik bir vaziyette paralel olarak uzar, eklemli, bas parmak kalinliginda 50 cm kadar uzunlukta ve yesilimsi bir kahve rengindedir. Bogum yerlerinden ince uzun kökçükler çikar.Boyu 50 - 150 cm arasindaolup yapraklar dar uzun bir kiliç gibi, köklerden dikine bir biçimde çikarlar.Dip kisimlar kirmizimsi, üstler ise çimen yesili renktedirler. Çiçekler mayis - agustos arasi yaklasik6 - 8 cm lik bir koçan üzerinde küçük yesilimsi sari renkte açarlar. Meyvesi misira benzer, sari - kahvedaha çok kirmizimsi bir renktedir. |
|||||||||||||
Kokusu - Tadi | Köklerin mandalinaya benzer bir kokusu vardir. Taze iken biberi andiran bir aci ve yakiciligi vardirKurutuldugunda ise acilik hafifler. |
||||||||||||
|
|||||||||||||
Tüm sindirim sistemi bozukluklarinda, mide ve barsak gazlarinda faydalidir. Mide eksimelerini giderir.Isveç iksiri formülünde kullanilan bir bitkidir. Istah açici olup solgunlugun giderilmesinde yardimci olur. Sindirim uyarici ve safra salgilarini arttiricidir.Yine beslenmeyle ilgili metabolizma bozukluklarinda yardimci oldugundan beslendigi halde kilo alamayan kisilerde faydalidir. Ishalin tedavisinde çok iyi sonuçlar verir. Bagirsak kanserlerinde tibbi tedaviye destek olarak kullanilmaktadir. Siskinlikten kaynaklanan koliklere karsi kullanilmaktadir. Kereviz kökü ile birlikte prostat büyümesine karsi kullanilir. Çocuklarda tahil alerjileri için faydalidir. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Ön görülen dozlarda alindiginda her hangi bir yan etkisi yoktur. Asiri alimlarda ise mide bulantisi ve kusma yapabilir. Uçucu yagi kullanilmamalidir,içerigindekiAsorone yüzündenduodenal kanseri yapabilir. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Detoksifikasyon | Modern herbalistlere göre çayi sigara içme arzusunu azaltir. |
||||||||||||
Sindirim sistemi | Hazimsizliga karsi iyi gelir |
||||||||||||
Sinir sistemi | Merkezi sinir sistemini sakinlestirici etki yapar. |
||||||||||||
|
|||||||||||||
Vitaminler | |||||||||||||
Mineraller | |||||||||||||
Kimyasallar | Uçucu yaglar:Asarone - Eugenol |
||||||||||||
Sesquiterpenler:Calamendiol - Calamenone |
|||||||||||||
Aci madde:Acorin |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Toplanmasi | Kökler sonbaharin basinda topraktan çikarilir, iyice yikanip kabuklari soyularak atilir. Sonra 15 - 20 cm boyunda kesilir ve daha sonrada boylamasina ikiye kesilerek ipe dizilir. Havadar ve gölge yerlerdeçok iyi bir sekilde kurutulur. |
||||||||||||
Saklanmasi | Agzi sikica kapanabilen kaplarda nem almayacak bir sekilde saklanir. |
||||||||||||
Yararlanilan Kisimlari | Kökünden, kökünden çikarilan uçucu yagindan,ekstraktindan ve tentüründen yararlanilir. |
||||||||||||
Kullanma Sekli | Dahili ve harici oarak kullanilir. |
||||||||||||
Hazirlanma Biçimi | Çay, su, toz, tentür, yag, ekstrakt, sarap, banyo olarak kullanilir. |
||||||||||||
Çay:1 çay kasigi(yaklasik 4 gr ) kadar kiyilmis kök üzerine 250 ml kaynar su dökülerek haslanir.15 dak. Beklenip süzülür. |
|||||||||||||
Çay:1 çay kasigi kiyilmis kök 1 bardak soguk suda kaynama noktasina kadar 30 dak. Içinde isitilir. |
|||||||||||||
Çay:2 çay kasigi kiyilmis kök 1 bardak soguk suda 12 - 18 saat demlenip süzülür. Tercih edilen |
|||||||||||||
soguk demlemeolup içmeden önce hafifce isitilir. |
|||||||||||||
Bitki suyu: Taze soyulmus kök iri parçalara bölünerek preslenerek suyu çikarilir. Asiri sikilmamalidir. |
|||||||||||||
Toz:Kuru kök dövülerek toz haline getirilir. Asiri dövmekten kaçinilmalidir. |
|||||||||||||
tentür:10 gr. Ince kiyilmis kök, 50 ml %70 lik alkolde oda sicakliginda 10 - 15 gün dinlendirilir. Süzülür,Süzüntü posasi sikilip kalan alkollerde alinarak içine katilir. |
|||||||||||||
Ekstrakt:10 gr.kiyilmis kök 20 ml alkol ve 30 ml su karisiminda sik sik çalkalanarak 4 gün bekletilir.Süzülüp posasi 10 ml saf alkol ve 15 ml su karisiminda 24 saat bekletilip preslenerek tüm sulartoplanir. Kaynatilmadan hafif ateste yavas yavas buharlastirilarak surup kivamina getirilir. |
|||||||||||||
Yag:Eczaneden alinmasi tavsiye edilir. |
|||||||||||||
Sarap:Kiyilmis 30 gr. Kuru kök 1,5 litre iyi bir beyaz sarapta 60 gün dinlendirilir. Süzülüp kalintidaki sarapda preslendikten sonra agzi kapai temiz bir kapta serin bir yerde saklanir. |
|||||||||||||
Banyo:200 - 500 gr. Iri kiyim kök 5 litre soguk suda bir gece(12 - 18 saat) birakilip kaynayincaya kadarisitilir, ates söndürülüp 7 - 8 dakika demlenir ve banyo suyuna karistirilir. |
|||||||||||||
Banyo:100 gr. Iri kiyim kök 1 litre suda 10 dakika kaynatilip süzülerek banyo suyuna katilir. Aksamleyin ve gece banyo yapilmamalidir. |
|||||||||||||
Tavsiye edilen dozajlar | Çay olarak günde 3 fincan |
||||||||||||
Ticari bulunabilirlik | |||||||||||||
|
|||||||||||||
Ana Vatani | Hindistan - güney Çin ve ön Asya |
||||||||||||
Yetistigi bölgeler | Güney ve dogu Asyada, Amerikanin Atlas okyanusu kiyilarinda, Avrupanin büyük bir bölümünde,ülkemizde ise Sapanca, Beysehir ve Yeniçaga göllerinin kiyilarinda yetisir. 1550 yillarinda TürkiyedenAvrupaya götürülmüstür. |
||||||||||||
Tarihçe | Çin imparatoru Shinnong'un I.Ö 3700 de yazdirmis odugu kitapta yasam uzatici ve mide maddesi olarak anlatilmakta ve CH'angPu olarak isimlendirilmektedir. Tevratta da bahsedilmekte olup yagi dini törenlerde kullanilmaktaydi. I.Ö 700 de Iranda ilaç olarak kullanilmaktaydi. Yine Ayurveda da I.Ö 300 de ve eski Misirlilarda kullanildigi hiyegroliflerde belirtilmistir. Türkler geçici hastaliklardan korunmak için çigneyerek,Tatarlar içme suyunu dezenfekte etmek için ve Türkmenistanda ise öksürük ve vereme karsi kullanmaktaydilar. Tatarlarin 13. yüzyilda bitkiyi Avrupaya getirdigi bilinmektedir. Yaygin kullanim Avrupada 17. yüzyil baslarindan itibaren görülmektedir. |
||||||||||||