HAVUÇ

Deber - Deberotu - Hart - Hatilhirtil - Kedibiciüi - Keçür - Kesür - Kisir - Kalagezen - Kizilot - Piçek - Piçekli - Porçuklu - Pörçüklü - Sariot - Tepelotu - Yeregeçen - Yerekaçan - Yerkökü - Yerotu

Daucus sativus - Daucus carata

Carrot

Cezer - Kezer

Apiaceae(Umbelliferae)

Kazik köklü ve iki yillik bir bitkidir. Dikine çikan gövdenin boyu 30 - 100 cm arasindadir. Üstü sert killarla örtülü olup çok dallidir. Yapraklar parçali, ince, ipliksi ve yumusaktir. Beyaz çiçekler toplu olarak semsiye görünümünde olup haziran ekim arasi açar. Çiçeklerin ortasinda küçük erguvani kirmizi kisirbir çiçek vardir. Çiçekler açip geçtikten sonra saplar toplanir. Genelde 2.yil çiçek açar ve tohumlari olusur. Köklerin rengi sari - turuncu ve çesitli pembe tonlardadir. Hatay Samandaginda koyu visneçürügü renkte olanina rastlanmistir. Havuç tohumlari küçük, sarimtrak - kursuni renkli ve hafif çengellidir.

	Faydalari :

Düzenli olarak yendiginde, sigara içenler dahil, akciger kanserine yakalanma riskini en aza indirgemektedir.

Sik sik havuç tüketen kisilerde girtlak, mesane(idrar kesesi), rahmin boyun bölümü, kalin bagirsak,prostat ve yemek borusu kanserlerine yakalanma rizikosunun %50 oraninda; menapoz sonrasigögüs kanserine yakalanma rizikosunun %20 oraninda azaldigi tesbit edilmistir. Kandaki kolestrol seviyesini yendigi müddetlerde önemli ölçüde düsürür(%20 kadar). Bunun çözünür tip lif kalsiyum pektatmuhtevasi ile ilgili oldugu gösterilmistir. Arastirmacilar kanser riskini düsürmek için günde 12500 IU karoten tüketimi öngörürler ki bu da çig bir havuçtan 13500 IU olarak alinabilir.

Havucun menenjit, ansefalit(beyin iltihabi) ve gebelikte fetüse geçerek düsüge sebep olan listeryaadli maddenin etkilerini yok ettigi tesbit edilmistir.

Yüksek oranda lif ihtiva ettiginden kabizlik çekenlere iyi gelmektedir. Ayrica diyareye de iyi gelir. Halk arasinda sindirimi kolaylastirici, gaz söktürücü, idrar arttirici, menstrüasyon ayarlayici, yanik ve kasintilari iyilestirici, kurt düsürücü hatta afrodizyak etkileri olduguna inanilir.

Domatesten sonra en çok A Vitamini ihtiva eden gidalardan oldugundan gözler için faydalidir. Ancak yagda çözünen bir vitamin oldugundan havuç suyu içerken bir kaç damlada yag katmak faydalidir.Beta karoten, gözlerde, gece körlügü ve zayif görüse karsi koyan visual purple olusumuna izin verir. Yemek borusu ve mide yanmasina havuç suyu iyi gelmektedir.

Havuç suyu sigara içicileri için ayni zamanda da bir balgam söktürücüdür Alzheimer rahatsizliginiönlemede %80 den fazla etkisi vardir. Etkiler bir hafta sonra hatirlamanin artmasi, hizli düsünme seklinde kendini gösterir, üç aylik kürler uygulanmalidir. Ayni sekilde unutkanliga da çok iyi gelir.

Bilinen bir yan etkisi yoksa da sürekli çok asiri tüketimin rahatsiz edebilecegi söylenir.

Bazi kanser türlerine yakalanma riskleriniazaltir: Mesane, kadinlarda gögüs, rahim boynu, akcigerBazi kanser türlerini önlemeye yardimci olur: Barsak kanseri (lutein içerigi dolayisi ile), agiz kanseri(karetenoid içermesi yüzünden), bogaz kanseri(karetenoid içermesi yüzünden), mide kanserinintekrarlanma ihtimalini azaltir.

Içerdigi phytoalexin maddesi vasitasiyla candida albican'larin hücre zarlarina yaptigi zarari engeller.Beyaz kan hücrelerinin sayisini arttirir ve fonksiyonlarini gelistirir.

Havuç suyu romatid artritve romatizmayi iyilestirir.

Folklorik bilgiye göre dermatitleri iyilestirir.

Beta - karotenden dolayi göz enfeksiyonlarini önlemede yardimci olur.

Havuç yagi saçlari forma sokar

Yüksek oranda havuç yemek sedef hastaliginin tekrarlanma oranini azaltir.

Havuç suyu deri kurulugunda ve lekelerinde iyi gelir.

Kalp krizi neticesiyle olusabilecek felç olayini engeller.

Pektin içerigi dolayisiyla serum kolestrol seviyelerini düsürür. 200 gr. Çig havuç yemek serum

kolestrol seviyesiniortalama %11 düsürür.

Disilerde günde 500 gr. ve daha fazla yendiginde gebelik önleyicidir.

Sindirim sisteminin saglikli çalismasina yardimci olur.

Safra akisini tesvik eder.

Daha fazla ve yumusak diski saglayarak kabizligin giderilmesine yardimci olur.

Safra kesesi taslarini önlemeye yardimci olur.

Bagirsak parazitlerini önleme ve disari atmada yardimci olur.

Istahi uyarir.

Solunum enfeksiyonlarini engeller.

Bogaz ve bademcik enfeksiyonlarini önlemeye yardimci olur.

Enzimler:Asetil kolinin bozunmasindan sorumlu asetilkolinester enziminin üretiminiorta derecede

engeller.

A (8115 IU - 11000 IU) - B1(0,06) - B2(0,05) - B3(0,6) - B6(0,15) - C(6 - 8) - E(0,6) - Folic Acid(7,6mcg.)

Kalsiyum(37) - Sodyum(47) - Potasyum(222) - Kalsiyum Pektat - Magnesyum(23) -

Fosfor (36) - Vanadyum(10mcg.)

Aminoasitler (1200):Alanine - Aspartic Acid - Arginine(41) - Cystine(29) - Glutathione(75) - Glutamine - Glycine - Histidine - (17) - Isoleucine(46) - Leucine(65) - Lysine(52) - Methionine(10) - Phenylalanine(42Threonine(43) - Tryptophan(10) - Tyrosine(20) - Valine(56

Karbonhidratlar(9,7): Selüloz - Lignin - Pektin - Mannitol - Mannose

Karatoneidler: Alfa - karoten - Beta karoten - Gama karoten - Lutein - Likopen - Xanthophyll

Kinonlar: Koenzim Q10(0,22)

Kökleri, bitkinin kendi ve tohumu

Içten ve distan

Yabani olarak Avrupa ve Asya'da yaygin olarak yetismektedir. Tarimi ise çok eskiden beri yapilmaktadir.

Oguz'lar 11.yüzyilda havuca kesür diyorlardi. Havuç adi bu tarihlerde kullanilmaya baslanmis olup14.yüzyildan itibaren de yaygin olarak kullanilmaya baslanmistir. Dioskorides plinius daucum adi ile bahsetmekte, yabani havuç kökünün cinsel arzuyu arttirdigini dogum son'unun atimini kolaylastirdigini, idrar ve gaz söktürdügünü, çocuklarda mide ve barsak solucanlarinda etkili oldugunu yazmistir. Kroeber ise ilaveten histeri ve ödeme karsi kullanilmayabaslandigindan bahsetmistir.