Bitkiler
kekik
|
|||||||||||||
Türkçe adi | KEKIK |
||||||||||||
Türkçe Diger Adlari | Anzerçayi - Adi kekik (Akdeniz kekigi) - Beyaz kekik - Catir - Girit kekigi** - Güveyotu** - Istanbul kekigi** Izmir kekigi ** - Kakuk - Karabas kekik(Kara kekik) - Keklikotu - Nemamulotu - Sater - Satir Tarla kekigi - Yabani kekik - Yabani sater - Zater - Zatrin |
||||||||||||
Latince Adi | Thymus |
||||||||||||
Ingilizce adi | Thyme herb(Akdeniz kekigi) - Garden thyme(Karabas kekik) - Wild thyme(Tarla kekigi) |
||||||||||||
Diger Adlari | Origanum dictamnus(Girit kekigi)** - Origanum heracleoticum( Istanbul kekigi)** |
||||||||||||
Origanum majorana(Mercan kösk)** - Origanum onites - Origanum smyrnaeum( Izmir kekigi ) ** |
|||||||||||||
Origanum vulgare(Güveyotu)(Keklikotu)** - Thymus capitatus(Beyaz kekik)(European thyme) |
|||||||||||||
T.longicaulis ve T.praceox(Sater - Satir - Yabani kekik - Yabani sater - Zater) |
|||||||||||||
Thymus mastichina (Spanish Marjoram |
|||||||||||||
Thymus serpyllum(Tarla kekigi)(Yabani kekik) - Thymbra spicata(Kara kekik) (Karabas kekik) |
|||||||||||||
Thymus vulgare(Adi kekik) (Akdeniz kekigi) |
|||||||||||||
Familyasi | Labiatae (Mint) |
||||||||||||
**Isaretliler kekige çok benzeyen Mercankösk türleridir. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Botanik Bilgisi | Günesli yerleri seven, genellikle çorak topraklarda yetisen çok yillik bir bitkidir. Boylari 15 - 40 cm arasindadir. Pembe veya beyaz çiçekleri vardir. Temmuz - agustos aylarinda açar. Yapraklar küçükçedir. |
||||||||||||
Sicagi sevdiginden günesli kayalik yerlerde de yetisir. Kazik köklüdür. Meyvalari bir kapsül içinde 4 adet tohumcuktan olusur. |
|||||||||||||
Kokusu - Tadi | Kafuru'yu andiran keskin bir kokusu ve baharli, acimsi bir tadi vardir. |
||||||||||||
|
|||||||||||||
Bol olarak yendiginde tansiyonu yükselticietkisi vardir. |
|||||||||||||
Kekik suyunun yüksek sekeridengeleyici etkisi vardir. |
|||||||||||||
Zatürre ve akcigeriltihaplanmalarinda 15 dakikalik kekik banyosu çok iyi gelir. |
|||||||||||||
Sara krizlerinde kantaron ve civan perçemi ile birlikte yapilan banyolar faydalidir. |
|||||||||||||
Balgam ve öksürüklü soguk alginliklarinda çayi faydalidir. |
|||||||||||||
Bronsit,larenjit ve astim hastaliklarinda yararlidir. |
|||||||||||||
Genel anlamda sinir sisteminin güçlenmesinde yararli olur. |
|||||||||||||
Mide,gastrit, kasik ve adet kramplarinda faydalidir. Hem içten hem de distan iyi gelir. |
|||||||||||||
Yorgunluk ve halsizliklerde banyosu faydalidir. Zindelik hissi verir. |
|||||||||||||
Multiple skleroz da alkollü tentürü ile masaj faydalidir. |
|||||||||||||
Yüz nevraljisinde papatya ve civan perçemi ile birlikte yüz yastigi agrilari keser. |
|||||||||||||
Sinirli, hirçin çocuklara banyosu iyi gelir, rahatlatir ve iyi uyutur. |
|||||||||||||
Sabah içilen çayi gün boyu zindelik verir. |
|||||||||||||
Antiesptik etkisi vardir. Harici olarak yaralari iyilestirmekte faydalidir. |
|||||||||||||
Ishal önleyici etkisi vardir. |
|||||||||||||
Istah açici, hazmi kolaylastirici ve barsak gazlarini giderici etkisi vardir. |
|||||||||||||
Kekik suyu gargarasi agiz ve bogaz antiseptigiolarak faydalidir. |
|||||||||||||
Kancali barsak kurtlarina karsi etkindir. Barsak solucanlarini düsürmede kullanilabilir. |
|||||||||||||
Antifungal özelliginden dolayi da bazi ayak mantarlarina karsikullanilabilir. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Öngörülen ölçülerde kullanildiginda belirlenmis bir yan etkisi yoktur. Yagi, tiroit bezinin salgisini arttirdigindan dikkatli kullanilmalidir. Saf 6 gr kekik yagi içildiginde öldürücü etki yapabilir. |
|||||||||||||
Yine yagi tümör yapabilir ve karacigeri rahatsiz kisilerde kesinlikle zararlidir. Dahili olarak alinmamalidir. Kekik çayinin böyle bir etkisi yoktur. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Immün sistem | Bazi zararli bakterileri baski altinda tutar. Helicobacter pylori bakterisinin büyümesini engeller. |
||||||||||||
Solunum sistemi | Bronsitile ilgili mukozuve tikanmalarini gevsetir. |
||||||||||||
Öksürügü iyilestirir. |
|||||||||||||
Anfizemin iyilesmesine yardimci olur. |
|||||||||||||
Folklorik bilgiye görelarenjite iyi gelir. |
|||||||||||||
Gevseterek balgam atimini kolaylastirir. |
|||||||||||||
Folklorik bilgiye görefarenjite iyi gelir. |
|||||||||||||
Folklorik bilgiye göre bagirtili, fazla sesli öksürügü iyilestirebilir. |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Vitaminler | |||||||||||||
Mineraller | |||||||||||||
Kimyasallar | Fenolik asitler :Kaffeik asit |
||||||||||||
Triterpenik asitler : Rosmarik asit - Ursolik asit |
|||||||||||||
Uçucu yaglar :Timol - Borneol - Pinen - Linaool - Karvakrol |
|||||||||||||
Digerleri : Terpinen |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
Toplanmasi | Dallar, çiçekliyken toplanir. Havadar ve kuru yerlerde ince bir sekilde serilerek kurutulur. Suni birsekilde 35 derecede de kurutulabilir. |
||||||||||||
Saklanmasi | Agzi siki kapali kaplarda saklanir. |
||||||||||||
Yararlanilan Kisimlari | Kök hariç tüm bitki ve çiçeklerinden yararlanilir. Tarla kekigi, Akdeniz kekigi, Kara kekik ve Beyaz kekik çesitleri kullanilir. |
||||||||||||
Kullanma Sekli | Içten ve distan kullanilir. |
||||||||||||
Hazirlanma Biçimi | Çay : 1 çay kasigi dolu kuru bitki veya yarim çay kasigi taze bitki 250 ml kaynar su ile 5 dakika haslanir. |
||||||||||||
Yag :Günümüzde su buhari destilasyonu ile elde edilir. Bilesiminde %20 - 50 timol ve karvakrolbulunur. Eskiden ise çiçekli dallari bir siseye gevsek bir sekilde konup, üzerine 2 parmak çikacak kadar soguk preslenmis zeytin yagi konulur ve agzi kapali olarak güneste veya sicak bir yerde 2 haftabekletilerek yapilirdi. |
|||||||||||||
Kekik suyu: Su buhari destilasyonu ile elde edilmektedir. Içinde bir miktar da timol ve karvakrol bulunur. |
|||||||||||||
Tentür : Çiçekli dallar üzeri örtülünceye kadar % 50 lik alkolle doldurulup 15 gün sicakda veya güneste dinlendirilip, süzülerek yapilir. |
|||||||||||||
Sarap: 50 gr çiçekli dal1 litre sarapta 8 gündinledirilerek yapilir. |
|||||||||||||
Surup: Çiçekli dallar islak el ile nemlendirilip, aralarina seker serpistirilip sikica basilarak sicak veyagünesli bir yerde 2 hafta bekletilir, süzülür, hafifce suyla yikanip bu süzüntü de alinir. Süzüntülerbirlestirilip hafif ateste çok koyu olmayacak sekilde surup kivamina getirilir. |
|||||||||||||
Banyo: 200 gr kekik 6 - 7 litre suda 12 saat bekletilip kaynama sicakligina kadar isitilip süzülür ve banyo suyuna katilir. Banyodan sonra kurulanmadan bir havluya sarinip 1 saat dinlenilir. |
|||||||||||||
Tavsiye edilen dozajlar | 1 - 2 gr yaprakli dallari ve çiçekleri ile çayi hazirlanir. |
||||||||||||
Iyilestirici maksatli olarak sivi ekstrakti günde 3 - 12 ml alinabilir. |
|||||||||||||
Iyilestirici maksatli olarak alkolik tentürü günde 6 - 18 ml alinabilir. |
|||||||||||||
Ticari bulunabilirlik | Aktarlarda kurutulmus yaprak ve çiçekleri bulunabilir. |
||||||||||||
|
|||||||||||||
Ana Vatani | Akdeniz ülkeleri. Türkiyede 40 civarinda kekik türü yetismektedir. |
||||||||||||
Yetistigi bölgeler | 11.yüzyilda Avrupaya gelmistir. |
||||||||||||
Tarihçe | Misirlilar parfüm olarak ve mumyalama islerinde kullanmislardir. Misirlilar güzel kokulu bitkilere thmdemekteydiler, ismini de buradan aldigi zannedilmektedir. Theophrast, Plinius, Galen gibi hekimler Akdeniz kekigi ve yabani kekigi iki ayri bitki çesidi olarak tanimlamislardir. Hippokrates Akdeniz kekigini, astim, nefes darligi, solucanlara, ölü bebek doguranlarin dogum sonunun kolaylikla atilabilmesi, zehirlenmelere karsi ve menstürasyon söktürücü olarak kullanmistir. Yüzyillar sonra da Lonicerus da ayni amaçlarla kullanmistir. Plinius ise bogaz agrisi, inatci öksürük ve kan pihtilasmasiniönleyici olarak kullanmistir. Aetius siyah safranin vücuttan atilmasi için, romatizma ve böbrek sancilarina, gaz siskinlikleri ve akil bozukluklarina karsi kullanmistir. Leclerc genç kizlarda serumoraninin yüksek derecede düsmesi sonucu görülen kansizlik, bitkinlikler; sinir güçlendirme içintonik olarak ve mikrop öldürücü etkisiyle solunum organlari rahatsizliklarinda kullanmislardir. |
||||||||||||
16. yüzyilda kadin hastaliklari bitkisi olarak oldukça yaygin olarak kullanilmistir. |
|||||||||||||
Inançtaki yeri | Kadinlar, Tarla kekigini Hristiyanliktan önce tapinaklarda sevgi ve dogurganlik için adiyorlardi. |
||||||||||||
Hristiyanliktan sonra da Meryem anaya adanmistir. |