| |
LITYUM |
|
| |
|
|
|
| |
Lityum insan vücudunda eser miktrarlarda bulunan alkali bir mikromineraldir. |
|
| |
Li sembolü ile ifade edilir. Sodyum ve potasyum ile ayni siniftandir. |
|
|
| |
Iskelet kas sistemi : |
|
| |
Lityum kemiklerdekonsantre olur. |
|
| |
Lityum gut u önleyebilir. |
|
| |
Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az gut |
|
| |
olustugunu göstermistir. |
|
| |
Lityum romatizma yi önleyebilir. |
|
| |
Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az romatizma |
|
| |
olustugunu göstermistir. |
|
| |
Kalp dolasim sistemi : |
|
| |
Lityum kalp krizlerini önlemede yardimci olur. |
|
| |
Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az kalp krizleri |
|
| |
olustugunu göstermistir. |
|
| |
Sindirim sistemi : |
|
| |
Lityum duodenal ülser i önleyebilir. |
|
| |
Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az duodenal ülser |
|
| |
olustugunu göstermistir. |
|
| |
Lityum gastrik ülserler i önleyebilir. |
|
| |
Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az gastrik ülserler |
|
| |
olustugunu göstermistir. |
|
| |
Immün sistem : |
|
| |
Lityum kanserin önlenmesinde yardimci olabilir. |
|
| |
Lityum süksinat merhem olarak sürüldügünde herpes simpleks'>herpes simpleks (1 ve 2 tipi) lezyonlarinin |
|
| |
iyilesmesini hizlandirir. |
|
| |
Lityum immün sistemin fonksiyonlarini arttirabilir. |
|
| |
Lityum lenfosit üretimini uyarabilir. |
|
| |
Lityum immün sistemin suppressor T - cells lerini baskilayabilir. |
|
| |
Lityum düsük akyuvar sayilarina sahip kisilerde akyuvar üretimini arttirabilir. |
|
| |
Metabolizma : |
|
| |
Lityum tiroid bezindekonsantre olur. |
|
| |
Sinir sistemi : |
|
| |
Lityum agresifligi azaltir. |
|
| |
Lityum hücre ölümlerini yogunlastiran amyloid - beta protein e karsi nöronlari koruyarak |
|
| |
alzheimer's disease nin ilerlemesini önler. |
|
| |
Lityum beyinde, pituitary gland da konsantre olur. |
|
| |
Lityum merkezi sinir sistemini sakinlestirir. |
|
| |
Lityum, altinda yatan sebep sodyumun tasinmasindaki güçlükse, depresyonun bazi hallerini |
|
| |
iyilestirir ve önler. |
|
| |
Lityum (günde 150 mg lityum oratat formu) tekrarlayan major depresyonu iyilestirir. |
|
| |
Lityum kümelesmis bas agrilari ile ilgili agrilari hafifletir. |
|
| |
Lityum manic depression'>manic depression un mani fazini hafifletir. |
|
| |
Lityum çesitli mental hastaliklari, özellikle ruhsal bozukluklari önleyebilir. |
|
| |
Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az intihar vakalari |
|
| |
olustugunu göstermistir. |
|
| |
Lityum migren ile ilgili agrilari hafifletir. |
|
| |
Lityum stabil bir ruhsal durum ve duygu saglar. |
|
| |
Lityum amyloid - beta protein in nöronlari bozma yetenegini önemli ölçüde engeller ve hasar |
|
| |
görmüs nöronlarin rejenerasyonunu kolaylastirir. |
|
| |
Lityum tedavisi obsessive - compulsive disorder u iyilestirir. |
|
| |
Lityum slow wave sleep (derin uyku) i uzatir. |
|
| |
Seksüel sistem : |
|
| |
Lityum yumurtaliklarda konsantre olur ve eksikliginde diside kisirlik olabilecegi söylenir. |
|
|
| |
Absorpsiyon : |
|
| |
Lityum vücutça çok kolay ve tamamen absorplanarak hizli bir sekilde vücuda yayilir. |
|
| |
Alinan lityumun % 70 - 90 arasi, ince barsakda absorplanir. |
|
| |
Oral olarak alimindan 30 dakika ile 3 saat arasinda kan plazma seviyeleri pik yapar. |
|
| |
Lityumun kan plazmasindaki yarilanma ömrü 20 saat kadardir. |
|
| |
Kan - beyin zarindan yavas ve tam olmayan bir sekilde geçer. Cerebrospinal fluid de konsantre olur. |
|
| |
Kan plazmasina sadece % 50 si ulasir. |
|
| |
Diskilama sistemi : |
|
| |
Oral olarak alinan lityumun % 50 si böbrekler yolu ile ilk 18 - 24 saat içerisinde, kalan % 50 si ise |
|
| |
1 - 2 hafta içinde atilir. |
|
|
| |
Verilen rakamlar mg cinsinden olup 100 gr lik porsiyondaki lityum miktarini gösterir. |
|
| |
Hemen hemen tüm gidalarda çok küçük miktarlarda da olsa lityum mevcuttur. |
|
| |
|
|
| |
Deniz sebzeleri |
|
| |
deniz sebzeleri |
Çogu deniz sebzesinde az miktarda lityum vardir. |
| |
Keyif vericiler |
|
| |
sigara |
Sigara dumani lityum ihtiva eder. Solundugundaki etkileri |
| |
Sebzeler |
bilinmemektedir. |
| |
seker kamisi |
|
| |
Süt ürünleri |
|
| |
süt |
En yüksek diyetsel lityum kaynaklarindan biridir. |
| |
Yumurta |
|
| |
yumurtalar |
En yüksek diyetsel lityum kaynaklarindan biridir. |
| |
Su |
|
| |
içme suyu |
Litrede 0,002 mg lityum ihtiva eder. |
| |
soda(mineral su) |
Bazi mineral sularda epeyce lityum bulunabilir. |
|
| |
Lityum asetat :Asetik asit ile birlesmis seklidir. |
|
| |
Lityum aspartat :Aspartik asit ile birlesmis seklidir. |
|
| |
Lityum karbonat :manic depresyon ve mani tedavisinde klinik ilaç olarak kullanilir. |
|
| |
Hücresel seviyede zayifca absorplanir. % 20 elementel lityum ihtiva eder. |
|
| |
Tedavi için nispeten yüksek dozlar gerekir. |
|
| |
Lityum klorür :Klora bagli lityum ihtiva eder. |
|
| |
Lityum sitrat :Sitrik asit ile birlesmis seklidir. Hücresel seviyede zayifca absorplanir. % 20 |
|
| |
elementel lityum ihtiva eder. Tedavi için nispeten yüksek dozlar gerekir. |
|
| |
Lityum glükonat :Glükonik asit ile birlesmis seklidir. |
|
| |
Lityum orotat :% 96,17 orotik aside baglanmis % 3,83 lityum ihtiva eder. Zor bulunan ve az satan |
|
| |
bir türdür. Fizyolojistlerce az kullanilmasina ragmen takviye lityumun tedavideki en optimal |
|
| |
formudur. Içerigindeki orotik asit nedeniyle hücresel seviyede biyo yararligi etkindir. |
|
| |
Mitokondriya, lysosomes ve glial hücrelerinden geçer. Az miktari is gördügünden yan etkileri |
|
| |
azalmistir ve dolayisi ile, ayrica kan serum düzeylerini ayarlamaya ihtiyaç kalmaz. Biyolojik |
|
| |
yararligi diger lityum formlarindan 20 misli daha fazladir. |
|
| |
Lityum süksinat :Süksinik asit ile birlesmis seklidir. Bu form bazen merhem seklinde herpes |
|
| |
simplex tedavisinde kullanilir. |
|
| |
Lityum sülfat :Kükürde bagli lityum ihtiva eder. |
|
|
| |
Tekli oral lityum ürünleri : |
|
| |
Lityum aspartat : |
|
| |
50 mcg lik tabletler |
|
| |
50 mcg lik kapsüller |
|
| |
Lityum oratat : |
|
| |
50 mcg lik tabletler |
|
| |
120 mg - 4 gr arasi tabletler |
|
| |
Farmasotik lityum ürünleri : |
|
| |
Bu ürünler için reçete gerekir. Eczanelerde satilirlar. |
|
| |
Lityum karbonat : |
|
| |
150 mg kapsüller |
|
| |
300 mg kapsüller |
|
| |
600 mg kapsüller |
|
| |
300 mg tabletler |
|
| |
300 mg yavas salinimli tabletler |
|
| |
450 mg yavas salinimli tabletler |
|
|
| |
Vücuttaki miktari : |
|
| |
Ortalama bir insan vücudu toplam 2 - 3 mg lityum ihtiva eder. |
|
| |
Doz ayarlama : |
|
| |
Faydali ve toksik seviyeleri arasinda ince bir çizgi bulunur. |
|
| |
Toksik etkileri bulundugundan muhakkak bir fizyolojist gözetiminde kullanilmalidir. |
|
| |
Lityum tedavisinde bu mineralin plazma düzeylerinin ayarlanmasi gerekir. |
|
| |
Kan plazma seviyeleri 100 ml de 0,7 mga yakin tutulmalidir. Bu seviyelerde sodyum ve |
|
| |
potasyum seviyeleri ile karismaz. |
|
| |
Eger kan plazma seviyeleri 100 ml de 1 mg üstüne çikarsa tekrar ters etkiler baslayacaktir. |
|
| |
Tedavi amaçli alim : |
|
| |
Günde 200 - 1500 mg arasinda degisir. Kullanmadan önce vücutta lityum eksikligi tesbit edilmis |
|
| |
olmali ve tedavi doktor gözetiminde olmalidir. |
|
| |
manic depresyonda günde yaklasik 200 - 400 mg kullanilir. Bu miktar doktor tarafindan |
|
| |
belirlenmelidir. Bu miktar 1000 - 2000 mg lityum karbonata denk gelir. |
|
| |
Küçük dozlarda diyetsel kaynakli lityumdan faydalanmak için günlük 150 mcg gereklidir. |
|
|
| |
Mineraller : |
|
| |
Sodyum bikarbonat lityum seviyelerini azaltir. Bu yüzden lityum tedavisi görenlerin almamasi |
|
| |
gerekir. |
|
| |
Organik asitler : |
|
| |
Tartarik asit lityum seviyelerini azaltir. Bu yüzden lityum tedavisi görenlerin almamasi gerekir. |
|
|
| |
Vitaminler : |
|
| |
Asiri lityum tüketimi, özellikle lityum karbonat formu folik asit eksikligine sebep olabilir. |
|
| |
Lityum B12 vitamininin tüketilmesine sebep olur. |
|
|
|
| |
Toksinlere karsi tepkisi: |
|
|
|
| |
Farmasotik ilaçlar : |
|
| |
Lityumun lityum karbonat formu kani kemoterapinin toksik etkilerinden korur. |
|
| |
Keyif vericiler : |
|
| |
Lityumun lityum oratat formu alkoliklerin alkol tutkusunu azaltir. |
|
| |
Mineraller : |
|
| |
Lityum alüminyumla çelatlar yaparak onu vücuttan uzaklastirir. |
|
| |
Proteinler : |
|
| |
Lityum amyloid - beta protein in nöronlari bozma yetenegini önemli ölçüde engeller. |
|
|
|
| |
Kimyasallarla Etkilesimi: |
|
|
|
| |
ETKILEDIKLERI |
|
| |
Hormonlar : |
|
| |
Lityum serum parathormon seviyelerini arttirir. |
|
| |
Mineraller : |
|
| |
Lityum sodyumun hücre zarlarindan geçisini arttirir ve sodyum eksikliginde de benzer kapasitede |
|
| |
fonksiyon görür. |
|
| |
Nörotransmitterler : |
|
| |
Lityum muhtemelen nöronlarin presynaptic terminallerindeki choline miktarini arttirarak asetilkolin |
|
| |
sentezini arttirir. |
|
| |
Lityum merkezi sinir sistemi yoluyla serotonin iletimini stabilize eder. |
|
| |
Lityum vasopressin in kan plazma seviyelerini arttirir. |
|
| |
|
|
| |
ETKILENDIKLERI |
|
| |
Amino asitler : |
|
| |
Typtophan (günde 9000 mg) lityumun manic depresyonu iyilestirmede yararli etkilerini arttirir. |
|
| |
Vitaminler : |
|
| |
Inositollityumun tedavi dozlarinin yarattigi bazi toksik etkilere karsi koyar. |
|
| |
E vitamini lityumun fonksiyonunu arttirir. |
|
|
| |
Lityumun asiri yüksek dozlari öldürücü olabilir. |
|
| |
Deri : |
|
| |
Asiri lityum seviyeleri akne ye sebep olabilir. |
|
| |
Diskilama : |
|
| |
Asiri kan plazma lityum seviyeleri ödem e sebep olabilir. |
|
| |
Asiri kan plazma lityum seviyeleri sik idrar yapmaya sebep olabilir. |
|
| |
Iskelet kas sistemi : |
|
| |
Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde kas tiklerine (titreme ve segirme gibi) sebep |
|
| |
olabilir. |
|
| |
Metabolizma : |
|
| |
Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde letarji ye sebep olabilir. |
|
| |
Sindirim sistemi : |
|
| |
Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde ishale sebep olabilir. |
|
| |
Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde mide bulantisi na sebep olabilir. |
|
| |
Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde kusma ya sebep olabilir. |
|
| |
Sinir sistemi : |
|
| |
Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde konusma yeteneginin zayiflamasina sebep |
|
| |
olabilir. |
|
| |
Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1,4 mg in üstünde epilepsiye sebep olabilir. |
|
| |
Asiri lityum tüketimi susamaya sebep olur. |
|